Табиғатты қорғау мақсатындағы биоиндикация туралы қазақша реферат
Қазіргі кезде қоршаған ортада ластанулар экологиялық проблемаға алып келеді. Қаланың тез қарқында өсуі, өндірістің құрылуы және автотранспорттардың дамуы қоршаған ортаға, адамдарға ерекше қаупін төндіреді. Ауа бассейнінің ластануы- басты экологиялық проблемаларға айналуда.
Жасылдандыру – қаланың денсаулығын жақсартатын жолдардың бірі. Жасыл өсімдіктер архитекторлық ландшафтылардың ешқандай жойылмайтын қаланың бір элементі болып табылады, әртүрлі функцианалдық жолдармен жасайды. Өсімдіктер ауаны фильтрлейді, бірінші орында тазартады, желдік күшін азайтады, шуды, температуралық режимді қалыпты жағдайда ұстайды. Қалалық комплекстің шарты (тұрғылықты жердің климатының экологиялық факторы, ауамен топырақтың ластануы) жағдайы, көбінесе өсімдіктердің өсуіне қолайсыз болып келеді. Соның нәтижесінде қалада өсімдіктердің жапырақтарына зиян келтіреді, биологиялық өнімділікті төмендетеді, өмір сүру жағдайын тоқтатады, сондықтан қаладығы өсетін өсімдіктерге ғана емес, ағаштарға қандай зиянын тигізетінін білу керек. Өсімдіктер ауаның құрамында болатын токсикалық заттарға қарсы реакция береді. Осы жағдаймен олар индикаторлық функцияны орындайды.
Қазіргі кезде өзекті жаңа мәселелердің бірі. Бұл жоспарда болашақта анатомо-физиологиялық ғана емес, физиолого- биохимиялық әдістерінің өсімдіктерге жасаған әдісі әсіресе физиологиялық активті қосылыстар, антоцианды пигменттер, стресс кезінде өсімдіктерде жиналады, аскорбинды қышқыл, әртүрлі физиологиялық процесстерге алып келеді, клеткалық иммунитетте болады. Биоиндикация – қазіргі қоршаған орта жағдайын биоиндикатор организмдерінің кездесуі мен жоғалуы, даму ерекшеліктері бойынша бағалауға мүмкіндік беретін әдіс.
Шарттары, биоиндикаторлар арқылы анықтау,биоиндикация объектілері деп атауға болады. Оларға топырақ, су, ауа, атауға болады және бұлардың объектілері әртүрлі құбылыстар (механикалық, химиялық және т.б.) және анықталған прцесстері (эрозия, дефляция, және т.б.) адамның арқасында да болып жатқан жағдайлар.
ҚСРО-да топырақтың биологиялық индиикациясы, топырақ фаунасына жасалынған, ол М.С. Гиляровпен (1949) ұсынылған микробиологиялық көрсеткіштер — Е.Н. Мишустинмен (1950). Іздестіру барысында геологтар индикаторлық өсімдіктерді қолданады.
Әр түрлі биологиялық индикаторлар болады.Ластанудың кейбір түрлерін өсімдіктердің, жануарлардың сыртқы қүрылысынан білесін. Осы организмдердің арқасында сол факторлардың қалай әсер ететінін білуге болады. Мысалы, өсімдіктердің жапырағында қара дақтардың пайда болуын әсер болған фактор ол қар күреушілер қыс уақытында қардың еруіне көп тұз сепкендіктен болады. Қарағайдың жылдық сақинасында химиялық мекемелер зерттегенде, завод қай жылдары көп ластағанын анықтаған. Қатты ластанулар болғанда қарағайдың жылдық сақинасы жұқа болған. Биік өсетін өсімдіктерді судын құрамындағы тұздан білуге болады. Мысалы: Тростник 4 метрге дейін биікке жетеді, егер судың құрамында тұз көп болса бұл өсімдік 0,5 метрден аспайды.
Қазіргі кезде қоршаған ортада ластанулар экологиялық проблемаға алып келеді. Қаланың тез қарқында өсуі, өндірістің құрылуы және автотранспорттардың дамуы қоршаған ортаға, адамдарға ерекше қаупін төндіреді. Ауа бассейнінің ластануы- басты экологиялық проблемаларға айналуда. Жасылдандыру – қаланың денсаулығын жақсартатын жолдардың бірі. Жасыл өсімдіктер архитекторлық ландшафтылардың ешқандай жойылмайтын қаланың бір элементі болып табылады, әртүрлі функцианалдық жолдармен жасайды. Өсімдіктер ауаны фильтрлейді, бірінші орында тазартады, желдік күшін азайтады, шуды, температуралық режимді қалыпты жағдайда ұстайды. Қалалық комплекстің шарты (тұрғылықты жердің климатының экологиялық факторы, ауамен топырақтың ластануы) жағдайы, көбінесе өсімдіктердің өсуіне қолайсыз болып келеді.