Табиғат құбылыстары туралы қазақша мақал-мәтелдер

Нөсер алдында найзағай ойнайды.

Күн күркіресе, көп дүркірер.

Күркіреген бұлттың жаңбыры аз.

 

Боранда күні ит пен бала құтырады.

 

Алпыс күнде тасыған су,
Алты күнде қайтар.

 

Жауынмен жер көгереді,
Батамен ел көгереді.

 

Қыстың көзі қырау.

 

Сәуір болса күн күркірер.

 

Сәуір болмай, тәуір болмас.

 

Жаңа айдан жақсылық.

 

Жел дауылды шақырады,
Бұлт жауынды шақырады.

 

Қыстағы қар — жерге ырыс,
Жердегі ылғал – елге ырыс.

 

Таумен тасты су бұзар,
Ел арасын қу бұзар.

 

Ағаш тамырымен мықты,
Адам дос-жарымен мықты.

 

Су жетпейін демейді, жар жеткізбейді,
Ер жетпейін демейді, мал жеткізбейді.

 

Жазғытұрым жел
жардай атанды жығар.

 

Қаз келсе, жаз келер,
Қарға келсе қатқақ келер.

 

Жазғытұрымғы жел жардай атанды жығар.

 

Жаздың бір күні, қыстың мың күні.

 

Нөсер алдында найзағай ойнайды.

 

Жаңбыр бір жауса,
Терек екі жуады.

 

Күркіреген бұлттың жаңбыры аз.

 

Таулы жер бұлақсыз болмас,
Сулы жер құрақсыз болмас.

 

Туған ай, тураған етпен тең.

 

Қаз келсе, жаз келер,
Қарға келсе, қатқақ келер.

 

Су аққан жерінен айнымас.

 

Сәуір болмай, тәуір болмас.

 

Үркерлі айдың бәрі қыс.

 

Қыстың көзі қырау.

 

Шағала келмей жаз болмас.
Шаңқан келмей, боз болмас.

 

Жел түбі азық, жекен түбі қазық.

 

Сәуір болса, күн күркірер,
Күн күркіресе, көп дүркірер.

 

Мәуесі бардың әуесі бар.

 

Қараша қауыс, кәрі-құртанды тауыс.

 

Әрнәрсе уақытымен қызықты.

 

Тауына қарай тоғайы,
Шошқасына қарай торайы.

 

Cу басынан буылады.

 

Тау кезеңсіз болмас,
Өлке өзенсіз болмас.

 

Көлдің көркі құрақ,
Таудың көркі бұлақ.

 

Жаз сайға қонба,
Қыс қырға қонба.

 

Сүмбіле туса су суыр.

 

От арық, су семіз.

 

Жаңа айдан жақсылық.

 

Тоқты тоймас,
Шөміш кеппес.

 

Алпыс күн тасыған су,
Алты күнде қайтар.

 

Таң атпайын десе,
Күн қоймайды.