Іс-әрекет – бұл адамның ішкі және сыртқы белсенділігі. Сыртқы жағынан іс-әрекет өндіріс, технологиялық тәртіп, жетекшілер нұсқауымен және т.б. талаптарымен реттеледі. Іс-әрекетті ішкі реттеушілер психикалық процестер, қасиеттер, жағдай, қажеттіліктері, мүдделері және т.б. болып табылады.
Қажеттіліктер мұқтаждау немесе жетіспеушілік ретінде организмінің өмір тіршілігін қолдау үшін бірнәрсеге қажетті, жеке адамның өміріне, әлеуметтік топқа, толығымен қоғамға қажетті мұқтаждың ретінде анықталады.
Қажеттілікті бұл анықтауда негізгі сәт, қажеттілктер – белсенділікті санасыздықпен аяқтаушы адамның ішкі дүниенің сегменті болып табылады. Сондықтан қажеттілік іс-әрекет актісінің құрылымдық элементі болып табылмайды, ол ісәрекет субъектісінің рухани дүниесінің сипатына жатады[7].
Мұқтаждық классификация. Мұқтаждықты келесідей үлкен топтарға бөлуге болады. Базалық мұқтаждық – бұл жаппай адамдарға тән барлық мұқтаждықтар. Базалық мұқтаждыққа биологиялық, материалдық, әлеуметтік, рухани мұқтаждықтар кіреді.
Биологиялық мұқтаждық – бұл организмніңөмірлік мұқтаждықтары, адам денесінің қалыпты функционалдығына барлық алғашқы мұқтаждықтар, денсаулық, физикалық даму мұқтаждықтар, табиғатпен қарым-қатнас, тамақтану мұқтаждықтары.
Материалдық мұқтаждық.
Материалдық мұқтаждық деп біз, әлеуметтік, рухани және биологиялық мұқтаждықтар қанағаттандыруды айталық. Бұл алуан түрлі мұқтаждықтардың арасынан маңызды үшке бөлінеді:
1) Тамақ
2) Мекен-жай
3) Киім
Айтып кеткен жөн материалдық мұқтаждық шекарасыз емес. Олар әрбір ел, әрбір орталық, әрбір жанұя үшін өлшеніп қойылған және де азық-түлік кәрзеңке, өмір сүру минимумы деген ұжымдарды білдіреді.
Әлеуметтік мұқтаждық.
Биологиялық және материалдық мұқтаждықтар сияқты әлеуметтік мұқтаждықтар өзін айқын білуге мүмкіндік бере бермейді. Ол өзімен-өзі пайда болып, адамды тез қанағаттануға ниеттендірілмейді. Бірақ, әлеуметтік қоғам адам өмірімен қоғамдағы ролі екінші орында деген қорытынды жасау кешірілмес қателік болар еді. Керісінше, әлеуметтік мұқтаждық иерархиясында анықтаушы роль ойнайды.