Суды тазарту процестері қандай? туралы қазақша реферат
Астана қаласын сумен қамтамасыз ету және су ағызу жүйелері суды сорып, оны тазарту мен заласыздандыруды, қалаға тасылдмалдауды, сонымен бірге ағынды суларды ағызып, микробиолгиялық жолмен тазарту, лайлы тұңбаларды пайдаға асыруды жүзеге асыратын күрделі инженерлік ғимараттар мен жер асты қатынас жолдарынан тұрады. Астана қаласында сумен қамтамасыз етудің қайнар көзінің жобалық көлемі 410 млн м3 Астана су қоймасы (Вячеславка) болып табылады. Су қоймасындағы нәрлендіргіш заттардың көптігі, судың мөлдір тазалығы мен күн радияциясы, ондағы өсімдіктер мен тірі ағзалардың жақсы өсіп, жетілуіне жағдай туғызып, суды органикалық заттармен толықтырады. Әсіресе судың жоғарғы беті микроағзалармен лайланған, сондықтан оны тазартылмаған күйінде пайдалану өте қаіпті және де түрлі жұқпалы аурулардың тарауына әкеп соқтыруы әбден мүмкін. МЕМСТ орнатқан судың оргонептикалық көрсеткіштерінің нормаға сай келуі үшін, ағартылып, тазартылуы үшін, заласыздандырылуы, яғни құрамындағы зиянды түрлі органикалық және органикалық емес қоспаларды күйдіріп, жою үшін суды хлорлау тәсілі пайдаланылады. Алайда су құбырындағы судың құрамынағы хлорға тән ерекше сипаты, оның ұшып кетуі (су құрамында сақталып қалмауы). Сондықтан су құбырын хлордан босату үшін оны тұндыру жеткілікті.
Белгілі бір су көзінің жарамдылығын анықтау үшін, ол физикалық, химиялық және бактерологиялық анализдерден өтуі қажет. Бұндай бақылауларды локальды СЭС қызметкерлері жүргізеді.
ГОСТ 2874-82. Бұл стандарт орталықтандырылған тұрмыстық ас суымен қамтамасыз ету жүйесін және тұрмыстық ас суы ретінде немесе техникалық бағытта қолданылатын орталықтандырылған жүйесіндегі судың гигиеналық талапары мен сапалық бақылау жүргізілуін белгейді.
Гигиеналық талаптар:
- Ас суы эпидемиялық жағынан қауіпсіз органолептикалық қасиеті жақсы, химиялық құрамы жағынан зянсыз болуы тиіс.
- Судың сапалық көрсеткіштері су тасымалдаудың жүйесіне түскеннен кейінгі құрамы мен қасиеттеріне байлансыты анықталады.
- Микробилогиялық көрсеткіштерге байланысты ас суы мына талаптарға сәйкес болуы тиіс.
Судың 1 см3 микроорганизм саны <100 ГОСТ 1896373
1 дм3(коли -индекс) ішек таяқшасының саны <3 ГОСТ 1896373
- Судың токсикологиялық көрсеткіші
Судың токсикологиялық көрсеткіштері, оның химиялық құрылымының зянсыздығымен сипатталады.
Табиғи сулардың құрамындағы немесе өңдеу барысындағы химиялық заттардың концентрациясы келесідей нормативтерден аспауы тиіс.
— ГОСТ 18165- 89 бойынша қалдық алюминий <0.5мг/дм3
— ГОСТ 18294- 89 бойынша берилий (Ве) <0,0002мг/дм3
— ГОСТ 18308- 72 бойынша Молибден(Мо) <0.25мг/дм3
— ГОСТ 152- 89 бойынша Мышьяк(As) <0.05мг/дм3
— ГОСТ 18826- 73 бойынша Нитраттар (No3) <45,0мг/дм3
— ГОСТ 19355- 85 қалдық полиакриламид <2,0мг/дм3
— ГОСТ 8293-72 бойынша қорғасын (Pb) <0.5мг/дм3
— ГОСТ 19413- 89 бойынша Селен (Se) <0.01мг/дм3
— ГОСТ 23950-88 бойынша Сторноций (Sr) <3мг/дм3
— ГОСТ 4386-88 бойынша Фтор (F) <3мг/дм3
Судың олрганлептикалық көрсеткіштері
Қолайлы оргналептикалық көрсеткіш келесідей заттарға нормативтер енгізілді:
-табиғи суларда кездесетін
Реагент түрінде судың өңдеу барысында қосылатын және судың органлептикалық қасиеттеріне әсер ететін химиялық заттардың концентрациясы келесідей нормативтерден аспайуы тиіс:
— ГОСТ 4011-72 бойынша Темір (Fe) <0.3мг/дм3
— ГОСТ 4151-72- 89 бойынша жалпы Десткость <7,0мг/дм3
— ГОСТ 4974-72 бойынша мыс (Cu+2) <1мг/дм3
— ГОСТ 4389-72 бойынша Сульфаттар (SO4) <500мг/дм3
— ГОСТ 4389-72 бойынша Полифосфатты қалдықтар (PO3-4) <3.5мг/дм3
— ГОСТ 18164- 72 бойынша Құрғақ қалдық <1000мг/дм3
— ГОСТ 4245-72 бойынша Хлоридтер (Ce) <350мг/дм3
— ГОСТ 293-72 бойынша Мырыш (Zn2+) <5,0мг/дм3
Органлептикалық қасиеттреге қойылатын талаптар:
Иісі 200С, 600С дейін жылытқанда <2 бал Гост 3351-74 бойынша
Дәмі 200С <2 бал 23351-74 Гост бойынша
Түсі<20 3351-74 Гост бойынша
Тұныктылығы стандартты шкала бойынша <1,5 мг/дм3 3351-74 Гост бойынша.
Су бетінде ешқандай қабат болмауы қажет.
Судың сапалық бақылауы.
Тұрмыс және ас суымен қамтамасыз ететін орталықтандырылған жүйелерді жүргізетін мекемелер үнемі су жолын, жүйеге кірудің алдында және таралуы кезінде бақылап отыруы тиіс.
Ал жер астынан таралатын су жүйелеріне алғашқы уақытында жылына 4 реттен кем емес (әр сезонда), кейіннен жылына 1 рет тексеріледі
3- Кесте СанПиН негізгі нормалары
(Органолептикалық көрсеткіштері)
| Иісі , бал мөлшері | 2 |
| Дәм, бал мөлшері | 2 |
| Түсі, градус бойынша | 20(35) |
| Лайлығы, (өлшем бірлігі формазин бойынша) немесе мг/дм3 (калоин бойынша) | 1,5(2) |
4-Кесте Паразитологиялық және микробиологиялық көрсеткіштері
| 100 мл колиморфты темотолерантты бактерия саны | Болмауы |
| 100 мл жалпы колиморфты бактерия саны | Болмауы |
| 1 мл түзілетін жалпы микроб пен коллония саны | 50 жоғары емес |
| 100 мл өсетін колифагтар саны | Болмауы |
| 20 мл сульфитті редукциялайтын клодострий спорасының саны | Болмауы |
| 50 мл лямблий цистасының саны | Болмауы |
5-Кесте Қазақстан территориясындағы табиғи сулардың құрамындағы жиі кездесетін зиянды химиялық заттарға және антропогенді туындыларға қойылатын нормативтер
| Зат аты | Норматив | Аспауы қажет | Зиянды көрсеткіші |
| Қауіп төндіру класы | Сутектік көрсеткіш, рН | 6,0-9,0 аралығында | — |
| — | Жалпы минералдануы (құрғақ қалдықта мг/дм3) | 1000(1500) | — |
| — | Жалпы кермектілігі (карбонатты) ммоль/дм3 | 7(1,0) | — |
| — | Премангантты тотығуы мг/дм3 | 5,0 | — |
| — | Жалпы мұнай өнімдеріні суммасы , мг/дм3 | 0,1 | — |
| — | Анионативті беттік активті заттар (БАЗ), мг/дм3 | 0,5 | — |
| — | Фенолдды индекс мг/дм3 | 0,25 | — |