Нарықта өткізілетін тауарлардың орнын талдау туралы қазақша реферат
Нарықтағы өткізу сату көлемі орташа деңгей бағасы өткізілген өнім түсімі, пайдадан түскен қосынды және т.б тәуелді. Бірінші кезекте соңғы 3-5 жылда әрбір өнім түрін нарықта өткізуін зерттеу керек. 3 кестеде көрсетілгендей, осы соңғы 2 жылда Б өніміне сұранысы және тиімділік деңгейінің түсе бастауы, ал сату көлемі мен А өнімінің табыстылығы ішкі сондай-ақ сыртқы нарықта көбейді.
Талдау нәтижесіне негізделуі тауардың төрт категориясымен белгіленеді:
Кесте 1
Өнімнің нарыққа өткізу динамикасын талдау
|
Көрсеткіштер |
Ішкі нарығы |
Экспорт |
||||
|
Жылдар |
Жылдар |
|||||
|
хх1 |
хх2 |
хх3 |
хх1 |
хх2 |
хх3 |
|
|
А өнімі |
||||||
|
Өнімнің өткізу көлемі, шт |
70000 |
6000 |
6900 |
3000 |
4000 |
5646 |
|
Өнімнің бірлік бағасы, мтг |
3,4 |
4,4 |
5,8 |
3,7 |
5,2 |
6,5 |
|
Өнімнің өзіндік құнының бірлігі, мтг |
2,8 |
3,6 |
4,6 |
3,2 |
4,2 |
5 |
|
Пайда, мтг |
4200 |
4800 |
8280 |
1500 |
4000 |
8470 |
|
Тиімділік ℅ |
21,4 |
22,2 |
26,1 |
15,6 |
23,8 |
30 |
|
Б өнімі |
||||||
|
Өнімнің өткізу көлемі, шт |
10 200 |
9000 |
5904 |
— |
— |
— |
|
Өнімнің бірлік бағасы, мтг |
2,2 |
2,7 |
3,5 |
— |
— |
— |
|
Өнімнің өзіндік құнының бірлігі, мтг |
1,9 |
2,4 |
3,1 |
— |
— |
— |
|
Пайда, мтг |
3060 |
3000 |
2360 |
— |
— |
— |
|
Тиімділік ℅ |
15,8 |
12,5 |
12,9 |
— |
— |
— |
«жұлдыздар», кәсіпорынға негізгі пайданы және экономикалық өсуді әдістеуді әкеледі;
«сауылатын сиыр» — бұл тауарлардың кемелденген мезгілі, экономикалық өсуіне баламалы деңгейде себеп болады, инвестицияны қажет етпейді, кіріс әкеледі, «қиын балаларға» қаражаттандыруға пайдаланылады.
«қиын балалар» — бұл ереже секілді, жаңа тауарлар, жарнаманы қажет етеді, нарыққа жылжуы, әлі пайда әкелмейтін бірақ болашақта «жұлдыз» болуы мүмкін.
«қозғалмайтын жүк» немесе «жолы болмағыштық» өмірге қабілетсіз тауарлар, экономикалық өсуіне себеп болмайды, кіріс келтірмейтіндер.
Осындай өнімнің топтастырылуы кәсіпорын дұрыс стратегияны таңдауға «қиын балалар» қаржыландыру бағыттары жуық арада «жұлдыз» бола алатындары жұлдыздың жеткілікті санына көмек береді, өндірісте ұзақ өмір қамтамасыз етуі және «сауынды сиыр» «қиын балаларды» қаржыландыруға қабілеттеннеді.
Сонымен қатар, нарық сегментінде әрбір бөлек тауардың өмірлік циклі қандай сатыда болатынын есепке алу керек.
а) нөлдік кезең – жаңа тауарларды байқаудан өткізіп және идеяны игеруді зерттеу;
б) бірінші кезең (нарыққа тауарларды өткізу және енгізу) – нарықта бұл тауар жетістікке жете ме; бұл сатыда пайдасы төмен, сонымен бірге біраз қаражаты жарнамаға шығындалуын түсіндіріледі.
в) екінші кезең – сатудың дамуы және өсуі тауар пайда әкеле бастайды, ол барлық шығындарды жауып және пайданың көзі болады, бірақ жарнамалық қолдауға оның нарыққа жылжуына үлкен шығындарды қажет етеді.
г) үшінші кезең – кіріс келу кезеңінде болады. Нарыққа жылжымауына шығын талап етеді, оның «танымдылығына» жарнамалық көмек болады.
д) төртінші кезең – дер уақытында ұстауға қабілеттену және бұйымның сұранысынан асып тусүді жетілдіру жолымен немесе ауыстыруға анықталған шеберлік талап етеді.
Нәтижесінде шынайы және потенциалдық бәсекелестер табылуына қажет етеді,көрсеткіштерде нәтиже жасау олардың іс-әрекетіне, олардың бизнестегі күшті және төмен жақтарын анықтау қаржылану қажеттері, мақсаттары және нарықтағы экспансия, стратегия аймағында, өндіріс технологияны өнімнің сапасы және бағалық саясатты, бәсекелестің өнімдік сапасының кейіпкерін табуға болады және бәсекелік күресте ең тиімді әдістерді талдау.
Өнімнің сапасын талдау. Кәсіпорын өнеркәсібінің қызметінің маңызды көрсеткіштері өнім сапасы болып табылады. Оның жоғарлауы – бәсекелік күрестің бір формасы, нарықта позицияны ұстау және жаулау. Өнімнің сапалық деңгейін жоғарлауының себебі өнімге деген сұраныстың өсуі және пайда қосындысының көбеюі тек қана сату көлемінің есебі емес және басқа да бағалардан жоғарлауы.
Қорытындылау көрсеткіштер барлық шығарылған өнімдердің сапасын мінездеді оның түрлері және белгілеуіне тәуелсіз.
а) шығарылатын барлық жаңа өнімнің салмағы;
б) жоғары дәрежедегі сапалы өнімнің салмағы;
в) өнімнің орташа өлшемдік баллы;
г) сұрыптылықтың орташа коэффиценттігі (шығарылған өнімнің бағасының арақатынасы) оның бірінші сортының бағасы бойынша.
д) аттестацияланған салмағы және аттестатталмаған өнімдер;
е) сертифицияланған өнімнің салмағы;
ж) әлемдік стандартқа сәйкес өнімнің салмағы;
з) Экспорттағы өнімнің салмағы, сондай-ақ жоғары дамылған өндірістегі елдер.
Жекелік көрсеткіштердің өнімнің сапасы оның бір құрамына сипатталады.
а) пайдалығы ( сүттің қоюлығы, көмірдің жанатыны, кендегі темірдің құрамы, пайдаланылатын азықтығы, белоктың құрамы);
б) сенімділігі (ұзақ мүлдемдігі, жұмысқа кідіртпесіздік);
в) технологиялықтың ( еңбек сыйымдылығы, қуаттық сыйымдылығы);
г) Өнімнің эстетикалығы.
Жанама көрсеткіштер – сапасыз өнімге төлейтін айыппұл, мөлшері және бұзылған өнімнің салмағы, кінәрап талап түскен өнімнің салмағы (ұсыныстағы ) сатып алушылардан, бүлінгеннен жоғалған және басқалары.
Нәтиженің бірінші мақсаты: санаулы көрсеткіштердің динамикасымен танысу, олардың деңгейі бойынша жоспардың орындалуы, олардың өзгеру себептері және өнімнің дәрежесі жеткен жетістіктердің сапасы бойынша өндірістің жұмысына баға беру.
3 кестеде көрсетілгендей, өнімнің сапасының жақсаруы бойынша осы есеп беру жылы өндірісте мөлшерленген жұмыстар істелді және оның бәсекелестік ерекшелігі жоғарлауы, экспортталатын өнімнің жоғары дәрежедегі өнімнің сапасының салмағы көбейеді.
Екінші мақсаттың нәтижесі; Өндірістің бағалық көрсеткіштігі жұмыстың анықталған ықпалы өнімнің сапасына байланысты. Өнімнің шығарылуы, ағымдағы бағамен (ДВП) таратылған өнімнің арнасы, және қосымша түсімі. Есеп келесідей жасалады:
ДВП ═ (Ц1-Ц0)*VВП1;
Кесте 4
Қорытындылау көрсеткіштердегі өнімнің сапалық нәтижелері.
|
Көрсеткіштер |
Өткен жылы |
Есеп беру жылы |
|
|
жоспар |
факт |
||
|
Орташа есептелген бал өнімнің салмағы |
0,70 |
0,75 |
0,74 |
|
Салмағы, ℅ жоғары сапалы өнім Экспорттағы өнім Бүлінген өнім |
75,0 29,0 0,55 |
76,0 35,0 0,40 |
78,0 36,5 0,50 |
∆В ═ (Ц1-Ц0)*VРП1;
∆П ═ [(Ц1-Ц0)*VРП1]-[(С1-С0) *VРП1],
сонда:
Ц1 және Ц0 – бұйымның өзгерілуіне дейінгі және өзгерілгеннен
кейінгі бағасына сәйкес.
С1 және С0 – бұйымның бағасының сапалы өзгеруіне дейінгі
және өзгерілгенне кейінгі дәрежеге сәйкес.
VВП1 – мөлшердегі шығарылған өнімнің сапасының жоғарлауы.
VРП1 – мөлшерленген таратылған өнімнің сапасы жоғарланған.
Егер өндірісте өнімді сортпен шығарса және сорттау құрамы өзгертілген болса, онда ең алдымен есептеп алу керек, орташа өлшенгеннің бағасы өзгертілгенін, және орташа өлшенген, өзіндік бірлігі өнімнің, шығарылатын өнімнің сорттық құрамына алгоритмде көрсетілгендейболып табылады. Таратылуына байланысты, түсімі және қосымшасы бойынша болады.