1 Міндеттеме бірнеше мағынада қолданылады. Көбінде міндеттер (несиеге алынған мүлікке ақы төлеу міндеті) мен жеке міндеттемелерді (сатып алынған затқа ақысын төлеу) бекітетін құжат деп қарастырады.
Азаматтық – құқықтық міндеттеме дегенді қалай түсініесіз? Соңғы 5 күннің ішінде іс қандай азаматтық құқықтық міндеттемелер жасадыңыз, мысал келтіріңіз?
Шарттық міндеттемелердің шарттық емес міндеттемелерден, ал міндетті құқықтық қатынастың заттық қатынастан етекшелігі қандай?
2 Міндеттеменің құрылымдық элементтерінің бірі ол-міндеттеменің объектісі. Оқулықтар мен ғылыми еңбектерде міндеттеменің пәні деп те қарастырады. Ал бұларды талдаған кезде олар әртүрлі мағына береді. Кейбір авторлар (Е.В. Суханов, О.Н.Садиков, А.И. Масляев) объекті деп-мүлікті, ақшаны және оларды беруді айтады. Ал, басқа авторлар (В.Т.Смиронв, Ю.К.Толстой, А.К.Юрченко) міндеттеменің объектісі болып ақша, затқа және қызмет көрсетулерге бағытталған әрекет болып табылады дейді. Дегенмен, оқу әдебиеттерінде (қараңыз: Гражданское право ч.2 под.ред. А.П.Сергеев, Ю.К.Толстого.-М.,1999) шарттың мәні ретінде ақша, зат, қызмет көрсетулердің нәтижесі табылады.
«Міндеттеменің пәні» мен «Міндеттеменің объектісіне» сіз қандай анықтама берер едіңіз?
Азаматтық құқықтық қатынастар мен міндеттеме элементтерінің мазмұны бір – бірен сәйкес келе ме?
3 Шарттың қарапайым құрылымынан «шарт мазмұнын» (орны, уақыты, бағасын), шарт ережелерін анықтайды. Қазіргі кездегі оқу құралдарында шарт мазмұны басқа мағынада қолданылады. «Шарт мазмұны» дегенді сіз қалай түсініесіз? «Шарт мазмұны», «міндеттеменің мазмұны», «Азаматтық құқықтық қатынастардың мазмұнын» бір мағына ретінде қолдануға бола ма?
4 Азаматтық – құқықтық міндеттемелердің пайда болуының себептері не? Оны топтастыруға бола ма?
5 Әдетте міндеттеменің тараптарынын бір тұлға құрайды.
Егер міндеттеменің тараптарының біреуі кеі тұлға болса, қандай өзгерістер болуы мүмкін? Егер екі жақ тараптарда екі тұлғадан болса ше? мұндай жағдайда құқықтық жағжай өзгеруі мүмік бе?
6 Мына жағдайларда азаматтық-құқықтық міндеттемелер тоқтатылуы мүмкін бе:
а) Қ.Қайырбаев «Заря» коммерциялық банкіне үлкен пайыздар алмақ ниеттіе ақшасын вексель ретінде салады. Бірақ одан салымын алатын күні банк кассасында ақша жоқтығынан өзінің салған салымын қайтарып алма алмайды;
б) 36 жастағы Алпамыс 80 жастағы Мартаны өмір бойы асырау туралы рента шартыны жасасады. Шарт жасасқан күннің ертеңінде Алпамыс, жұмысқа баратын көліктегі апаттан қайтыс болады;
в) Сырлау және әктеу құралдарын шығаратын өндірісін Асанов стады. Сату шартына қол қойған кезде ол өндірісте өрт шығып, өндіріс толықтай жанып кетуі салдарынан мемлекеттік тіркеуден өтпей қалады;
7 Заңда қандай жағдайларда міндеттемені орындаудан бір жақты бас тартылады.
8 Төмендегі оқиғалар бойынша міндеттеменің тоқтатылу жағдайын көрсетіңіз:
а) Асанов Каримовтың көмегімен қыс айында бау-бақша сатып алады. Көктем айында ол жеррді пайдалану мүмкін болмайды, себебі ол жерге су толып кеткен. Судың кебуіне кем дегенде төрт апта уақыт қажет екенін біледі;
б) 72 жастағы Құрманов мемлекеттік бажды төлеуді азайту үшін шет елдік көлігін сатып алу сату шартын жасасу арқылы қызының атына береді.
9 Төменде көрсетілген оқиғалар азаматтық-құқықтық қатынастар тудыра ма?
а) 10 сынып оқушысы марат өзінің досы азатты 20 жастағы мас Қасаннан қорғау арқылы оның тісін сындырады;
б) Асанов ағаш аула салу үшін матариалдарға тапсырыс береді, аула салған кезде ол ауланың биіктігі талапқа сай келмей қалады. Ал матариал шығаратын жерде қателік анықталады, бірақ материал уақытында дайын болмай кешіктіріледі;
в) 3 сынып оқушысы баспалдақтан алтын алқа тауып алады.