Егер Сіз тіркеуге тұрмасаңыз: жұмысқа орналасуға, мемлекеттік жәрдемақы алуға, тұрғын үй алуға кезекке тұруға және т.б қол жеткізе алмайсыз. Тіпті ауырған жағдайда да тіркеуге тұру қажет болады: оны қазір ақылы мекемелрден басқа барлық медициналық мекемелерде талап етеді. Сондай-ақ құқық қорғау органдары да сіздің тұрғылықты жеріңізді тексеріп, сәйкес тіркеуіңіз болмаса, айыппұл сала алады.
Тіркеуге тұру үшін тұрғын үй, пәтер болуы міндетті емес екенін көп адам біле бермейді. Сіздің тіркеу мекен-жайыңыз саяжай, cаяжай серіктестігі, жатақхана, қонақ үй, санаторий, профилакторий, интернат үйі, пансионат, қарттар үйі, тіпті сіздің қызметтік ғимаратыңыз (жұмыс орныңыз) бола алады. Егер сіз жұмыс орнына тіркеуге тұруды шешсеңіз, жұмыс берушіден үй кітапшасын сұраңыз.
Жалпы тіркеуге тұрмас бұрын, бұрынғы тіркеуде тұрған жеріңізден шығып, тіркеуден шыққандығыңыз туралы анықтама алыңыз. Онсыз сізді жаңа мекен-жайға тіркеуге қоймайды. Тіркеуден шығару қызметі тегін. Мерзімі – 2 күн. Сіздің тіркеуден шыққандығыңыз туралы азаматтарды тіркеу кітабына (үй кітапшасы) және тіркеуден шығу қағазына штамп қоюы керек.
Жаңа мекен-жайға тіркеуге тұру үшін Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚО) барар алдында керекті құжаттарды және көшірмесін дайындап алыңыз. Тұрғылықты жерге тіркеуге тұру үшін сізден мына құжаттарды талап етеді:
1) үй иесінің келісімімен тіркеуге тұру туралы өтініш (есте сақтаңыз, үй иесі сізбен бірге ХҚО-ға барып өзінің келісімін растауы керек, егер үйді немесе пәтерді өзіңіз сатып алған болсаңыз, ешкімнің келісімі керек емес);
2) Сіздің тіркеуге тұратын үйіңіз немесе пәтердің құжаттарының түпнұсқасы және көшірмесі (сатып алу-сату келісімі) (түпнұсқа тексерістен кейін иесіне қайтарылып беріледі);
3) азаматтарды тіркеу кітабы (үй кітапшасы) (Тіркеу кітабы жоқ болған жағдайда, ол тіркеуге тұру өтінішімен бір мезгілде жасалады);
4) жеке куәліктің түпнұсқасы және көшірмесі (16 жасқа дейінгі балаларға туу туралы куәлік) (түпнұсқа тексерістен кейін иесіне қайтарылып беріледі);
5) бұрынғы тұрған жеріңізден тіркеуден шығу қағазы;
6) екі тіркеуге тұру қағазы және сіздің қай мекен-жайға тіркеуге тұратыныңызды көрсететін статистистикалық талон,
7) егер Сіз әскери міндетті болсаңыз, әскери билеттің түпнұсқасы және көшірмесі. Егер Сіз әскерге шақырылушы болсаңыз, жергілікті әскери мекеменің мөрімен куәландырылған тіркеу куәлігі (түпнұсқа тексерістен кейін иесіне қайтарылып беріледі);
8) тіркеуге тұру үшін мемлекттік баж салығы төленгені туралы түбіртек (Салық кодексінің 540 бабына сәйкес тұрғылықты жері бойынша тіркеу үшін мемлекеттік баж ставкасы баж төленетін күні қолданылатын республикалық бюджет туралы заңымен белгіленген айлық есептік көрсеткіш (бұдан әрі АЕК) мөлшері есепке алына отырып, есептеледі және АЕК-нің 10%-ын немесе 2011 жылы 151,4 теңгені құрайды).
Ескерту. ҚР азаматтарын тіркеу туралы нақты ақпаратты электронды үкіметтің www.e.gov.kz сайтынан немесе мына телефон бойынша білуге болады 8 800 080 77 77.
Барлық ХҚО-да банк бөлімшелері бар, сондықтан мемлекеттік баж салығын сол жерде төлеуге болады (мемлекеттік баж салығын төлеу барысында банк сізден СТН талап етеді).
Құжаттарды өткізген соң, ХҚО-ның қызметкері сізге төмендегілер көрсетілген қолхат береді:
ü Құжаттарды өткізген күн;
ü Құжаттардың тізімі;
ü Құжаттарды қабылдаған қызметкердің тегі;
ü Дайын болған құжаттың берілетін күні.
Тұрғылықты жерге тіркеуге тұру мерзімі – 2 күн.
Назар аударыңыз! Құжаттарды алғанда үй кітапшасына тіркеуге тұрғандығыңыз туралы жазылып (мөр қойылғандығын) тексеріңіз.
Мұны білгеніңіз жөн (оқып шығыңыз):
1) «Қазақстан Республикасының халқын құжаттандыру және тіркеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 12 шілдедегі № 1063 қаулысы;
2)«Қазақстан Республикасының азаматтарын тұрғылықты мекен-жайы бойынша тіркеу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2121 қаулысымен бекітілген мемлекеттік қызмет стандарты;
3) «Қазақстан Республикасының азаматтарын тіркеу есебінен шығару туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2121 қаулысымен бекітілген мемлекеттік қызмет стандарты;
4) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2005 жылғы 4 наурыздағы № 74 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының тұрғындарын құжаттандыру және тіркеу қағидаларын Әділет органдарында қолдану жөніндегі нұсқаулық (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 25 наурыздағы № 3513 тіркелген).
Пайдалы сілтемелер:
1)www.e.gov.kz/wps/portal/Content?contentPath=/library2/2_grazthdane/citizenry/registracya%20grazhdan%20i%20sobitii/registraciya%20po%20mestu%20zhitelstva&lang=ru – «Электронды үкімет» порталы («Әлеуметтік көмек. Сақтандыру және әлеуметтік төлемдер» бөлімі);
2) http://www.minjust.kz/ru/node/15329 – ҚР Әділет Министрлігінің сайты;
3) http://www.kn.kz/articles.php?id=937 – «Что такое прописка?» мақаласы.
Интернет арқылы іздеу. Сіз Интернет арқылы да осы тақырып бойынша көптеген материалдармен таныса аласыз. Ол үшін іздеуге арналған сайттар, мысалы www.google.kz, www.rambler.ru, www.yandex.ru сияқты жүйелерде «мекен-жай бойынша тіркелу», «мекен-жай бойынша тіркелу не үшін қажет» және т.б. кілт сөздерді теру керек.