Мазмұны
Кіріспе — 3
- Маңыздылық тұжырымдамасы
1.1 Маңыздылықтың экономикалық мәні — 5
1.2 Маңыздылықтың деңгейін бағалау — 10
- Маңыздылық пен тәуекелділіктің байланасы
2.1 Аудиторлық тәуекел түсінігі — 14
2.2 Аудиторлық тәуекел мен маңыздылыққа бағалау — 19
Қорытынды — 25
Пайдаланған әдебиеттер — 26
Кіріспе
Маңыздылық — қаржылық есептілік аудиттің мақсаты аудиторға Қаржылық есеп берудің орнатылған тұжырымдамалық негізіне сай барлық елеулі аспектілер бойынша қаржылық есептілік дайын болғаны туралы пікір айтуға мүмкіншілік беру.
Не елеулі екенін бағалау кәсіби ойлау нысаны болып табылады. Аудиторлық жоспар жасағанда, аудитор сандық қатынаста маңызды ауытқуларды анықтау мақсатында маңыздылықтың ең дұрыс деңгейін орнатады. Бірақ оқытудың шамасын да, әрі санатын да ескерген жөн. Сапалық ауытқуға мысал — есеп саясатын сәйкессіз немесе қате көрсету, сондай-ақ заң талаптарының бұзылуын әшкерлемеу, атқаруға қабылетін маңыздылығын кемітеді.
Аудиторға салыстырмалы түрде кішігірім сомадағы ауытқулар мүмкіншілігін қарастыру керек, олардың жиынтығы қаржылық есеп беруге елеулі ықпал етуі мүмкін. Мысалы, айдың аяғында шара жүргізуінде жіберілген қате әлеуетті маңызы ауытқуды көрсетеді, ол ай сайын қате қайталанса, пайда болуы мүмкін.
Аудитор маңыздылықты жалпы қаржылық есеп беру деңгейінде де, есеп шоттардың кейбір айырымына, операциялар және ашылатын ақпараттар кластарына қатысты да қарастырады. Елеулілікке құқық және нормативтік талаптар да, қаржылық есеп беру шоттарының кейбір сальдоларына және олардың арасындағы өзара байланысқа қатысы бар мәселелер де ықпал етеді. Нәтижесінде маңыздылық деңгейлері қаржылық есеп берудің қарастырылатын аспектілеріне қатысты ерекшеленуі мүмкін.
Аудитор маңыздылықты мына жағдайларда қарастырады.
а) аудиторлық шаралардың сипатын, мерзімі мен көлемін анықтауда;
б) ауытқулар ықпалын бағалағанда.
Ауытқулар ықпалын бағалау Қаржылық есептілікті дұрыс ұсынуды бағалау кезінде, аудитор аудит барысында анықталған түзетілмеген ауытқулар жиынтығы маңызды болатынын бағалауы керек.
Түзетілмеген ауытқулар жиынтығына мыналар кіреді:
а) аудитор анықтаған нақты ауытқулар, оның ішінде өткен кезеңдердегі аудит барысында анықталған түзетілмеген ауытқулардың ықпалы әсері;
б) аудитор нақты анықтай алмайтын басқа ауытқулардың дәл бағасы.
Аудитор түзетілмеген ауытқулар жиынтығының маңызды болуы қарастыруы тиіс.
Егер аудитор ауытқулар маңызды деп тапса, онда ол аудиторлық шараларды кеңейту арқылы аудиторлық тәуекелділікті кеміту туралы мәселені қарастыру керек немесе субъект басшылығынан қаржылық есептілікке түзетулер енгізуді талап етуі керек. Кез келген жағдайда субъект басшылығы анықталған ауытқуларды ескере отырып, қаржылық есеп беруге түзетулер енгізуге келісе алады.
Егер субъект басшылығы қаржылық есептілікке түзетулер енгізуден бас тартса, ал кеңейтілген аудиторлық шаралар нәтижелері аудиторға түзетілмеген қателер жиынтығы маңызды емес екеніне қорытынды жасауға мүмкіндік берілсе, аудитор 700 „Қаржылық есептілік» АХС-қа сәйкес аудиторлық есеп берудің тиісті түрлендірулері туралы мәселені қарастыруы тиіс.
Егер аудитор анықталған түзетілмеген қателер жиынтығы маңыздылық деңгейіне жақындаса, онда аудитор түзетілмеген қателер жиынтығымен бірге қарастырылатын көзге түспеген ауытқулар маңыздылық деңгейінен асып кету мүмкіндігін қарастыруы тиіс. Демек, түзетілмеген қателер жиынтығы елеулілік деңгейіне жақындаған кезде, ауытқулар қосымша аудиторлық шараларды орындау арқылы немесе субъект басшылығынан анықталған қателерді ескеріп, қаржылық есептілікке түзетулер енгізуді талап ету арқылы тәуекелділікт іазайту туралы мәселені қарастырады.
Егер аудитор қателер себебінен туындаған маңызды бұрмалауларды анықтаса, ол туралы басшылыққа хабарлауы қажет және қаржылық есепті 260 «Аудит мәселелері туралы ақпараттау» АХС-қа сәйкестікте қарастыруы керек.