Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындарында өндірістік бағдарлмасын тиімді пайдалану жолдары туралы қазақша реферат
Қазіргі Қазақстан экономикасы қарқынды даму үстінде , соның ішінде өндірісті пайдаланудың тиімді жолдары , постиндустриалдық дамыған елдерден тәжірибе алудың барысында көптеген жетістіктерге жету үстінде.
Бұл жағдайда отандық және шетелдік тәжірибені салыстырудың өзіндік мәні зор. Қазақстан Республикасында экономикалық реформалардыіске асыру үшін нарық экономикасы дамыған елдерде жинақталған тәжірибелрін қолдану қажет .
Қазақстанда өндірістің көп профильділігі инвестициялық саясатпен де байланысты болады . Өндірістің жетілуі және иновациялық қаражат пне қордың көп болуын тілейді. Ал бұлардың шағын, маманданған өндірісте табу қиынға түседі.
Көп өнімді тілейтін жағдай, ол тауарларды жаңартып , өндіріп отырудың қажеттігі, өйткені белгілі бір мерзімнен кейін олар моральдік тозуға ұшырайды.
Қазақстан үшін экономикалық өсудің тиімділігі мен сапасы тым маңызды мәселе. Ұзақ мерзім бойы еліміздің экономикалық даму нәтижесі, жалпы қоғамдық өнімнің сан жағынан өсу қарқындылығы арқылы бағаланып отырады. Осының құрамына аралық өнім кірмеді және материалдық емес салалардың қызыметі есепке алынбады. Өндірістік факторларына меншіктің мемлекеттенуі, монополизімнің жоғарғы дәрежесі, бюджеттік шектеулердің бостығы мен жаратылған жоғары тимділік емес, ерекше жағдайға кәсіпорындарының ҒТП- ке дайын болуына ,әкеліп соқты , осы болмыстың экономикалық бүркеме сипаты , нарық қатынастарының дамымағандығы , кәсіпкерлік ынтаның шектелуі , одан әрі күшейте түсті. Кәсіпорындардың болуы және дамуы , олрдың өздерінің өнімдерін сатудан түскен табыстар есебінен шығындарын өтеу қабілетімен байланысты болмады. Бұл жағдай кәсәпорындардың іс-әрекеттерінің , тиімділігіне тәуелсіз қаржыландырудың тыс көзі болуымен және ңбекпен капиталдың шекті өнімділігі мен байланыстырылмаған табыстарды бөлу жүйесінің болуыменн дәлелденеді. Осындай дамудың макроэкономикалық нәтижесін, отандық өнімнің бәсекелік қабілетінің төмендігі , өндірістің жоғары шығындар сіңіргіштігі және нарық экономикалы , индустриалды дамыған елдерден халықтың тұрмыс дәрежесінің артта қалуы көрсетеді. ҒТП жағдайында негізгі капиталдың моральдік тозған бөлігін қалпына келтіру қаражаты осы амортизацияны тездету есебінен түседі. Амортизацияны тездету пайдадан көптеген соманы амортизация қорына аударуға , сөйтіп қосымша қор жинау көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Мұның тағы бір ұтымды жері , амортизация қорына бөлінетін пайда салықтан босатылады .
Қазақстан экономикасында тек өнеркәсіп капиталы ғана емес , айналыс саласында тауарлардың сату мақсатын көздейтін сауда капиталы да орын алады . Тарихи жағынан сауда капиталы өнеркәсіп капиталынан көп бұрын орын алған , ол ұзақ жылдар үстемдік еткен капиталдың түрі. Сауда мен шұғылданатын кәсіпкер капиталын тек тауар сатып алуға ғана емес , тауар сатып өткізумен байланысты қызмет көрсетуге де жұмсайды . Тауарды сатып өткізумен байланысты шығындар айналыс шығындары деп аталады . Олар екі түрге бөлінеді:таза және қосымша айналыс шығындары. Таза шығындар тікелей айналыспен байланысты орын ала ын шығындар , мұнда жарнама шығындары үлкен орын алады . Қосымша айналыс шығындары — өндіріс процесін жалғастырумен байланысты шығындар . Бұл тасымалдау ,сақтау , буып туюмен байланысты шығындар.
Экономиканы осылай реформалау өндірістік капиталдың құнсыздануына жол бермейтін, тиімді антиинфляциялық саясат жүргізгенде мүмкін болады. Түбінде тек инвестициялар ұсынысты көбейтеді, елді құлдыраудан құтқарады. Қолайлы инвестициялық жағдай ғана, дағдарыстан құтылу шарттарын тудырады. Кәсіпорындар қорланудың жетімді дәрежесіне көтеріледі. Ал сұраныс, оның көлемі мен құрылымы, мүмкін болатын ұсыныстың өсуін жабады және кәсіпорындарда өскен іскерлік белсенділігіне, ұнамды нақты төлем алу сенімділігіне ие болады.Капиталдың өсуінің көзі каиталистаердің ақысыз иемденетін , жалдамалы жұмышылардың еңбегімен өндірілетін қосымша құн б.т. Сырттан қарағанда капитал нақты нысандарда орын алады : өндіріс құрал — жабдықтары өндіргіш капитал нысанында ақша-ақшалай, тауар — тауарлы капитал нысанында көрінбекші .
Қазіргі кезде еңбектің мамандық дәрежесі өсті , кадырларды кәсіптік жағынан дайындауға кететін уақыт көбейді, өндірісте күрделі машиналар мен механизімдерді пайдаланумен байланысты адамдардың дене еңбегінің үлесі барған сайын азаюда, жұмысшы технологиялық процестің мәнін ұғынып, қымбат та күрделі жабдықтармен жұмыс істей алатын , өздігінен бастама көрсететін дәрежеге көтеріледі.
Сондықтан Қазақстан Республикасы эеономикасының өсуінің маңызды ғаламдық проблемасына мыналар жатады: кәсіпорындардың ҒТП- тін жетістіктеріне икемді болуын жоғарлату және ҒТП – і экономикалық басқа салаларына тарау мерзімін қысқарту. Осы проблемалар экономикалық өсудің басым экстенсивтік типіне басым интенсивтік типіне көшу процесінде шешіледі.