Әлеуметтік қызметкерлердің халықаралық этикалық стандарттар

Әлеуметтік қызметкерлердің халықаралық этикалық стандарттар туралы қазақша реферат

Бұл бөлім әлеуметтік қызметкердерді этикалық кәсіби халықаралық уставтарда негізделген, бұл  1976 жылы МФСР-мен  қабылданған, бірақ бұл этикалық принциптерді қоспайды, солай болғандықтан олар әлеуметтік  жұмыскерлердің жаңа жеке этикалық принциптерінің халықаралық Декларацияда айтылады.

Әлеуметтік жұмыс көбінесе  гуманитарлық, діни және демакратиялық идеялардын және  философиялық теориялардан таралады және қоғам және тұлға арасындағы өзара әрекет процесінде пайда болған адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру әмбебап мүмкіндіктері болады, сонымен қосы адамдардардың потенциалдығын дамыту әлеуметтік қызметкерлерді белгілеу бұл адамдардің игілігін жоғарлатуға және оның өзін іске асыруға қызмет етеді. Тұлғалардың, топтардың, ұлттардың арқасында және қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ресурстарды табуда көмектесу  әлеуметтік әділеттілікке жету. “Әлеуметтік жұмыстың этикалық принциптерінің халықаралық Декларация” негізінде әлеуметтік қызметкер  этикалық стандартарды мойындауға міндеттейді.

Этикалық  стандарттар негіздері 4 топтарға бөлінеді. Бірінші топ, клиентпен әлеуметтік қызметкерлер арасындағы этикалық қарым-қатынастарды реттеуі, клиентке қарым-қатынас бойынша әлеуметтік қызметкерлердің белгілі бір нормалары іске асыруға бағытталған. Екінші топ – агенттер және ұйымдармен әлеуметтік қызметкердің өзара қарым – қатынас стандарттарына негізделген.

Үшінші топ — әріптестермен қарым –қатынаста әлеуметтік қызметкерлердің мінез – құлық стандарттарына бағытталған.

Төртінші топ — мамандыққа қарым – қатынасы бойынша стандарттарға бағытталған.

Әлеуметтік жұмыстың этикалық құрамдас бөлігі бұл әлеуметтік салаға этиканы зерттеу (мысалы, халыққа әлеуметтік қызмет етуде сапаның кемділігін бағалау).

Зерттеулермен айналысатын әлеуметтік қызметкерлер «клиенттерге зиян келтірмеу» басты принциптерімен жетекшілік етеді. Ол өзінің салдарын іздеуде мұқият өлшейді; клиенттің мінез – құлқын тексеру кезінде оның көзі жетуі керек, яғғни оның қатысушылырының келісімі еркін екендігіне сену керек. Әлеуметтік қызметкерлер дискомфорттан, қайғы  — уайымнан, залал келтіруден, қауіпсіздіктен қтысушы зерттеушілерді қорғауда қамтамасыз етуі қажет, оның қатысушылары қарастыру туралы ақпарат зерттеулерде алынған.

«Әлеуметтік жұмыстың халықаралық этикалық стандарттар» бес топтарға бөлінерді: этикалық мінез – құлық стандарттары; клиенттермен өзара қарым –қатынас агенттері және ұйымдармен өзара қарым – қатынас.

Этикалық мінез-құлық стандарттары :

1. Әрбір адамдардың  уникальдылығы және сол жағдайларды түсінуге ұмтылу, бұл адамдардың мінез-құлықтарын анытқауды және характер оған көмек көрсетеді.
2. Кәсіби құндылықтарды бекіту, білімін және дағдысын жетілдіру, қылықтар жасалғандар, бұл мамаандықтың беделіне зиян келтіруі мүмкін.
3. Өзіндік жеке және кәсіби мүмкіндіктерді қайта бағаландар.
4. Білімді, ақылды және пайда болған мәселелерді шешуде ғылыми тану әдістерді барынша қолданыңдар.
5. Саяси және әлеуметтік бағдарламалар негізінде бағытын өңдеу кезінде өздерінің кәсіби тәжірбиелерді қолдану, қоғамда өмірлік сапаны жақсартуда қызмет етіндер.
6. Әлеуметтік қажеттіліктерді табиғаты бойынша және жеке, топтық және қоғамдастық әлеуметтік мәселелердің ұлттық және халықаралық сипаттарын көрсетіндер.
7. Жеке тұлғалық сапасын реттеуде агенттер және ұйымдар, кәсіби Ассациясының өкілдері ретінде әрекеттердің немесе өздерінің бекітулерінде нақты және есеп  берушілік түрінде түсіндіру.

   Клиентпен өзара қарым-қатынас :

1. Бірінші кезекте өзінің клиентіне қарым-қатынас бойынша міндеттерді қойындар, сонымен бірге басқа адамдардың  этикалық белгілейудегі  сыйласымдылық шеңберінде.
2. Өзара  сенімділікке, құпиялықта және конфиденциалдылықта, ақпатарттарды  жауапкершілікпен қолдануда клиенттің құқығын сақтау.

Басқа адамдардың ақпаратты жіберу және жинау кәсіби қызметшілердің шеңберінде өңделеді, яғни клиенттің қызығушылығын іске асыруын, бұл осындай әрекеттердің қажеттілігі туралы алдын ала ақпарат клиенттін келісімінсіз және алдын-ала ескертуінсіз хабарланады. Мұндай жағдайда, егер клиенттің өзінің құқығы үшін жауапкершілік болмаған кезде немесе басқа адамдар үшін қауіп қатер болғанда көрсетіледі.

Клиент оған қатысты ақпаратты көруге рұхсат, яғни әлеуметтік қызметтегі бар ақпаратқа кіруге байланысты.

3. Клиенттің  инициативасын және тұлғалық ерекшеліктері, жеке ұмтылуды бағаландар және сыйландар. Клиенттің әлеуметтік ортасы және агенттер шеңберінде маман клиентке өздерінің әрекеттері үшін жауапкершілікті ұстануға көмектеседі. Ол әрқашанда әрбір клиентке көмек көрсетуге дайын. Егер кәсіби көмектің себептері бойынша берілген деңгейдідің негізінде ақпарат береді. Және ол туралы  өзінің мақсаты бойынша әрекеттенеді.

4. өзінің потенциалдық мүмк індігін максимальды дамыту және өзіне-өзі іске асыруда олардың мақсатқа  жетуімен клиенттке көмек көрсету, бірақ басқа адамдардың құқығын тең дәрежеде бақылаумен өзінің негізгі қорытындылауда  клиентке қызмет етеді, бұл  клиентті түсіну үшін және заңды тілектер мен пайдаға жету үшін кәсіпкермен контактіні қабылдайды.

Агенттер және ұйымдармен өзара қарым – қатынасы :

 1) Осы агенттер және ұйымдармен тығыз серіктестікте жұмыс істеңдер, әдістер және практика кәсіби әлеуметтік жұмыстың клиенттерге қолдау және көмек көрсетуге бағытталған.

2) Агенттердің және ұйымдардың міндеттері және уставтық мақсатына толық жауапкершілікпен қараңдар; әлеуметтік саясатқа әлеуметтік жұмыстың стандарттарында мақсатқа жетумен әдістер және практикаларға ақша төлеу.

3) Клиенттердің  тағдырына толығымен жауапкершілікпен қарау; агенттер және ұйымдарға сәйкес каналдар бойынша практика және әдістер, әлеуметтік саясатқа қажетті өзгерістер енгізу. Егер барлық мүмкіндіктер бітсе, өзгерістер енгізе алмаса, ондайда жоғарыда тұрған ұйымдарға немесе  кең    қоғамдық қызығушылығына бару.

4) Клиенттерде агенттерде  және ұйымдарда пайда болған мәселенің мезгіл анализ формасында әлеуметтік жұмыстың тиімділігі туралы қоғамға және клиентке кәсіби есеп беруді ұсынады, сонымен бірге жеке қызметтің өзін — өзі анализдеу.

5) Әрекет бағытында, әлеуметтік жұмыстың этикалық жұмыстың принциптері мен практикада және процедурада қарама – қарсылық білдірмеу.

Әріптестермен өзара  байланыс:

1.Өзінің әріптестері және басқа мамандардың  практикалық қызметі және кәсіби дайындауда өз мамандығына сыйласымдылықпен қарау, оларға әлеуметтік жұмыстың тиімді жетуі үшін мейлінше көрсету.

2.Исстацияға сәйкес критикалық ескертулерге толығымен жауапкершілікпен пікірін айту, әріптестердің және басқа мамандардың практикалық подходына және әртүрлі ойларға сыйласымдылықпен қарау.

3.Мамндық бойынша басқа мамандардың және өз еркімен білім дағдылар және өзін — өзі бекітуге және өзара жетілдіру мақсатымен идеялар, әріптестер  арасында таралуға және алуға мүмкіндік туғызады.

4.Қандай да бір клиенттің қысым жасалған клиенттерге немесе этикалық нормалар бұзылған органдарға сәйкес мәліметтерге дейін жеткізеді.

5.Әділетсіздіктен қорғау.

Мамандыққа деген қарым-қатынас стандарттары:

1.Мамандықтың методологиясын және этикалық принциптерін, құндылықтарын сақтау және оларды анықтауға , жетілдіруге күш салу;

2.Жұмыста кәсіби стандарттарды ұстану және оларды дамыту;

3.Мамандықты әділетсіздіктен қорғау және кәсіби практиканың қажеттіліктері туралы идеяны бекітуге ұмтылу;

4.Мамандықтың конструктивті критиканы іске асыру, олардың теориясы, әдістері, тәжірибиесі.

5.Жаңа әдістердің және подходтардың пайда болуына ықпал ету.

Қолданылған әдебиеттер :

1. Кобляков В.Н. Мораль и мировозрение.- Л.,1981. — с. 23-24.
2. Словарь по этике./под. Ред. Кона И.С.- М.,1981.- с.337.
3. Корпенко Л.А. Психология. Словарь. — М.,1990.- с.463.
4. Лавренко И.М. Личность и профессиональная деятельность социального работника (международный опыт) // Российский журнал социальной работы. 1996. №2. — с. 112.
5. Медведева Г.П. Этика социальной работы.- М.,1999.- 208с.
6. Белякова Г.И. Профессиональная этика. — М.,1975.
7. Бербешкина З.А. Этика социального работника // Теория и практика социальной работы: проблемы, прогнозы, технологии. — М.,1993.
8. Бодалев А.А. Психология общения. М. — Воронеж, 1996.
9. Роль профессиональной этики в управлении нравственным воспитанием // Под ред. Э.А. Гришина., Ю.В. Согомонова.- Владимир, 1980.
10. Демидова Т.Е. Профессиональное общение социального работника. — М.,1994.
11. Дробницкий О.Г. Понятие морали. — М.,1974.
12. Под ред. Дубровиной И.В. Мы живем среди людей: кодекс поведения. — М., 1989.
13. Теория и методика социальной работы. Ч.1,2 //Под ред. В.И. Жукова. — М., 1994.
14. Кобляков В.П. Этическое сознание. — Л.,1979.
15. Социальная работа за рубежом: состояние, тенденции, перспективы. Специальный выпуск // Под ред А.А. Козлова. — М., 1996.
16. Шмелева Н.Б. Профессиональное развитие личности социального работника в системе подготовки и переподготовки кадров. — Уляновск , 1994.
17. Шрейдер Ю.А. Лекции по этике.- М., 1994.
18. Энциклопедия социальной работы / Пер. с англ . Т.3.- М.: Центр общечеловеческих ценностей,1994.
19. Этика социальной работы: принципы и стандарты (принято на общем собрании МФСР) // Российский журнал социальной работы. 1995. №2.

Қосымша әдебиеттер:

1. Котов Д.П. Профессиональный долг.- М.,1979.
2. Лаврененко И.М. Личность и профессиональная деятельность социального работника (международный опыт) // Российский журнал социальной работы .1996. №2.
3. Миренков В.И. Профессиональный долг. -Л., 1986.
4. Миренков В.И. Профессия и мораль.- Л.,1982.
5. Мур Дж. Э. Принципы этики. — М.,1984.
6. Рувинский Л.И. Нравственное воспитание личности.- М., 1981.
7. Профессионально- этические нормы социальной работы.- М.: Социальные здоровье России , 1993.
8. Сафьянов В.И. Этика общения.- М.,1991.
9. Сенченко И. Этика и этикет деловых отношений // Основы менеджмента. -М., 1993.
10. Федоренко Е.Г. Профессиональная этика. -Киев, 1983.
11. Фирсов М.В. Введение в специальность и основы профессиональной этики социального работника. — М., 1993.
12. Холостова Е.И. Профессиональный и духовно- нравственный портрет социального работника.- М., 1993.
13. Холостова Т.В. Этическое воспитание. — Л., 1970.
14. Хрисанфова Е.Н., Перевозчиков И.В. Антропология. — М.,1991.
15. Чернокозова В.Н. Этика молодого человека : беседы о простых нормах нравстенности. — Ростов-на-Дону,1976.

Ұқсас реферат

 Әлеуметтік жұмыстағы этикалық принциптердің халықаралық Декларация

Этикалық білім – әлеуметтік қызметкердің кәсіби қызметіндегі қажеттіліктердің бөлігі. Оның қызметке деген қабілеттілік клиентке үсынылған қызметтің сапасын доғарлату этикалық нормалармен сәйкес келеді.

МФСР Ассациясы мүшелерінің арасында және осы мемлекеттің әлеуметтік қызметкерлер арасында  этикалық проблемалар бойынша талқылау жүргізіліуде міндеттер қойылды. Келешекте этикалық принциптердің өндеуде негізгісі “әлеуметтік жұмыстың этикасы: принциптері және стандарттары” іске асырылады, олар екі құжаттан тұрады: “әлеуметтік жұмыстағы этикалық принциптердің халықаралық Декларациясы” және “Әлеуметтік қызметкердің халықаралық этикалық стандарттар”.