Category: Тарих, қазақстан тарихы, дүние жүзі тарихы

Ноғай ордасының күшеюі және әлсіреуі

Алтын Орда ыдыраған кезде, яғни ХІV ғасырдың соңына қарай «ноғайлы жұртына» жататын ру-тайпалардың үлкен бөлігі маңғыт тайпасының және осы тайпаның билеушісі Едігенің бастауымен Ноғай ордасының негізін қалады. Осы орайда ескере кететін бір мәселе –...

Ноғай Ордасының құрылуы

Ноғай Ордасы XIV – XVI ғғ. 14-15 ғғ. Орта Азия мен Қазақстан монғол шапқыншылығы зардабынан арыла бастады. Әлеуметтік-экономикалық жағдайлар түзеле бастады. Көптеген ұлыстар мен елдер тәуелсіз бола бастады. Осындай тәуелсіздікке ие болған мемлекеттердің бірі...

Моғолстанның Қазақ хандығының құрылуындағы орны

1456-жылы Керей хан мен Әз Жәнібек ханның Әбілхайыр хан үстемдігіне қарсы күрескен қазақ тайпаларын бастап шығыс Дешті-Қыпшақтан батыс Жетісу жеріне, Моғолстан жеріне таман қоныс аударуы қазақ хандығының құрылуына мұрындық болған маңызды тарихи оқиға еді....

Моғолстанның ыдырау кезеңі

Моғолстанның   Сонымен,  Әмір Темір шабуылдары әбден титығына жеткен Моғол хандығы мүлде әлсірейді. Хандық бірнеше иеліктерге бөлініп,  саяси жағынан бөлшектенеді. Қызыр-Қожа хан Темірге өзінің тәуелділігін мойындайды. Моғолстан Әмір Темір қаза болғаннан кейін (1405 жылы) ғана...

Әмір Темірдің Моғолстан хандығына жорықтары

Моғол хандығын осындай саяси бытыраңқылық жайлап жатқанда Мауараннахрдағы билікті өз қолына алып,  күшейген Әмір Темір енді Моғолстанды жаулауға кіріседі. XVI ғасырдың аяғында Әмір Темір Моғолстан жеріне бас көтертпей,  дүркін-дүркін жорықтар жасайды. Алғашқы жорығы 1371-1372...

Моғолстанның ішкі-сыртқы жағдайы

Саяси тұрақсыздық орын алған күрделі кезенде билік басына келген Тоғылық-Темір хан елдің ішкі-сыртқы жағдайын жақсартып,  XVI ғасырдың басына дейін билік еткен әулеттің негізін қалады. Хандықтың бүкіл аумағын біріктіріп,  бір орталыққа бағындырады. Мемлекеттің орталығы Алмалық...

Моғолстан халқының этникалық құрамы

Моғол хандығының тағына негізінен Шығыс тұқымдары мен монғол ақсүйектері отырған. Әрине,  монғол шапқыншылығы кезінде келген арлат,  чорас,  калучи сияқты тайпалар алғашқы кезінде өздерінің басымдылығын көрсеткенмен,  уақыт өткен сайын жергілікті түрік тілдес тайпалар басымдылық алып, ...

Моғолстанның құрылуы, жер аумағы

Моғолстан (1346 – 1514жж)  XIV  ғасырдың ортасына қарай Шағатай ұлысы ыдырап,  Шағатай ұлысының шығыс бөлігі – Оңтүстік шығыс Қазақстан мен Қырғызстан аумағында Моғолстан мемлекеті құрылады.  Ал ұлыстың келесі бөлігі – Мауараннахрдың батысында Әмір Темір...

Ноғай Ордасы

Ноғай Ордасының негізін қалаған Едігенің баласы Нұраддин хандық құрған тұста ( 1426-1440ж.) Ноғай Ордасы түпкілікті қалыптасты. Ноғай Ордасы 13 ғасырдың екінші жартысында Алтын Орданың әскери қолбасшысы Ноғай әскерлерінің құрамына енген қыпшақ тайпалары мен маңғыт...

Моғолстан мемлекеті

Моғолстанның құрылуы Шағатай мемлекетінің (14ғасырдағы Парсы тілді авторлардың айтуы бойынша: Мұлқ шағатай) құлауымен байланысты болып келеди. Орта Азиядаға моңғолдар құрған мемлекеттің аты Шыңғыс ханның екінші ұлы Шағатайдың есімімен аталды.