Жобалар және қайта қалыптастыруды жобалау туралы қазақша реферат
Кеңістікті нысанның нүкте координаттары жердегі бетінің нысанының орналасқан жерін көрсету үшін пайдаланылады. Жердің бетінде күрделі пішін болады. Кеңістікті жағдайдағы нүктенің карсстын құру кезінде тегіс кескінде көрсетіледі, нүктелердің орналасу жағдайын көрсету үшін жазықтықа әртүрлі маетматикалық модел болады, ол әртүрлі картографиялық жобаны береді.
ГАЖ математикаылқ прцоедурасының тобы, бір картографиялық жобадан екіншісіне өтуді жүзеге асырады немесе жазықтықты картографиялық жүйеден, жобалық қайта қалыптастыру атауын алады. Бұл топ моделдеу әдісімен таралады, бір блок қалыптастырады. Бұл блокқа бастапқының негіщзінде жаңа жоба аул үшін кеңістікті мәліметтерді өңдеудің әртүрлі процедурасы кіреді. Бұл процедуралар өзіне кеңістіткі нысанның координат есебінің қарапайын операциясын қосады, барынша күрделі және ең күрделі топтардағы операцияларды қосады.
Жобалық қайта қалыптастырулар саны ГАЖ моделдеу блогында әртүрлі: ER Mapper жүйесінде олар 700 артық, ГеоГраф жүйесінде — шамамен үш ондық, ал кейбір үстелдік жүйелерде олар мүлде жоқ (DeskTop GIS).
ГАЖ тапсырмасын шешу үшін жобалық қайта қалыптастырудардың барынша жалпы класын қараймыз.
Картографиялық жобаларды қайта қалыптастыру бастапқы картографиялық композициядан берілген тұтынушыға өту үшін қолданылады. Жекелегенде, сандық карта, белгілі жобада орындалғаны және оның теоретикалық координаттарына сәйкес, геогарфиялық координат қалыптасуы керек немесе басқа картографиялық жобаға қалыптасуы керек.
ГАЖ моделдеу жетістігідәстүрлі фотограмметриялық трансформациялы түсірілімді немесе фотограмметрияолық моделді құрудан басқа, тікелей картографиялық жобаның космикалық түсірілімін трансформациялау мүмкіндігі болып табылады,. Бұл ГАЖ пакетінде ұсыну мүмкіндігі, бірінші кезекте дистанциялы зондтау мәліметтерін өңдеумен байланысты.
Жобаны қалыптастырудағы топшаларды бөлу әртүрлі маетматикалық негіздердің әртүрлі картографиялық қайнар көзінен мәліметтердің интеграция қажеттілігімен байланысты. Карталар Жер моделімен айрықшалануы мүмкін, ол құрылған карта кезінде қолданылады; картографиялық жоба; Жер моделінде пайдалануға қатысты, координат жйүесі.
ГАД жобалық қалыптасыруына арналған технологиялық картографиялық жобаны суреттец файлын құру қажет және бастапқы файлды таңдау қажет. Қайта қалыптастыру типінің жинағынан қажеттісін таңдайды, талап етілетін параметрді береді және жобалық қайта қалыптастыру автоматтты түре берілгне қабатта және сәйкес файлда картографиялық жаңа жобаны құрау жолымен автоматты жүзеге асырады.
Жобалық қайта қалыптастыру жобаның әртүрлі класын қарауды талап етеді, ол картаны құру үшін қолданылады. Картографиялық жобалар әртүрлі белгілер бойынша жіктеледі, мысалы қажалу көлемі және сипатына байланысты болады.
Теңбұрышты жобалар(conformal projection) кіші нысанның қажалмаған бұрышы және пішінін сақтайды, бірақ оларда бірден нычсанның ұзындығын және алаңын түрлендіреді. Математикада мұндай қалыптасуларды конформды деп атайды.
Теңкөлемді жоабалар (equivalente projection) алаңды қажамайды, нысандар пішіні және бұрышын қажамайды. Жобаның алғашқы түрі көлік құралдарының маршруттарын жатқызу үшін қолайлы, екіншісі алаңды және жерді пайдалануды анықтау үшін қолайлы.
Еркін жобалар (arbitrary projection) бұрыштар, алаңдар және ұзындықтар қажалауы орны алады, бірақ бұл қажалауллап карта бойынша бөлінген, мысалы, минмиалды қажалау сияқты орталық бөлігі және жигеіндегі жастары бар. Еркін жобалар арасында теңдейаралықты жобаны бөледі (equidistant projection), оған ұзындықтың қажалуындағы бір бағыт болмайды: меридиан немесе қатар жиектер.
Коникалық жобалар (konical projection). Қажалу сипаты бойынша коникалық жобалар әртүрлі болуы мүмкін. Барынша кең тарау алғаны теңбұрышты және теңаралықты жобалар.
Азимутальды жобалар (azimuthal projection). Оларда қатар (альмукантараттар) концентрациялық қоршаулар кескінделеді, меридиана (тік сызықтар) — орталықтан бастау алған, тік үйме
Меридиана арасындағы жобалардың теңдігі әртүрлі ұзақтыққа сәйкес клееді. Қатарлар арасындағы аралықтар кескіннің қабылданған сипатымен немесе картиналы жазықтықтағы жер бетінің нүктелерін сипаттаумен анықталады.
Азимутты жобаның қалыпты тор көзі ортогоналды. Оларды жеке жағдай ретінде коникалық жоба сияқты қарауға болады, ол a = 1.
Тік, қисық және көлденең азимутты жобалар қолданылады, оларды жобаның орталықты нүктесінің кеңдігімен анықтайды, оны таңдау аумақтың орналасуына байланысты. Меридиана және қатарлар қисық және көледенең жобаларда қисық сызықпен кескінделеді, орталықты меридианды шектейді, жобаның орталық нүктесі болады. Көлденең жобаларда тік сызық сол сияқты экватор: ол симметрияның екінші түзуі болып табылады.
Азимутты жобаның қажалуына байланысты теңбұрышты, теңкөлемді және аралықты қасиеттермен бөлінеді. Жобада масштаб ұзындығы нүктеде немесе бір қатардың жиегіне сақталады. Бірінші жағдайда соған қаысты картина тегістігі ұсынылады, ал екіншіде – қиылысатын. Тік жобаларда формулалар эллипсоид немесе шар беті үшін беріледі, қисық және көлденеңде – тек шардың беті үшін ғана беріледі.