Еңбек ресурстары

Еңбек ресурстары мен еңбек ресурстарын басқару нарық жағдайында еңбек нарығында аса маңызды орын алады. Еңбек нарығында қалыптасқан қатынастар аса айқындалған әлеуметтік-экономикалық сипат алады, олар еліміздің көптеген тұрғындарының өмірлік қажеттілігін қозғайды. Халықты жұмыспен қамту, жұмыссыздық, еңбекті қызмет үшін ресурстар, толығырақ айтқанда, еңбек нарығы еліміздің экономикасы үшін өзекті мәселе және экономикалық-әлеуметтік маңыздылық болып табылады.

Қазақстанның Бүкілодақтық сауда қоғамына (БСҚ) кіруі – уақыт талабы. Кадрларды, еңбек ресурстарын даярлау және қайта даярлау нарықтық экономиканың шынайы қажеттіліктеріне сәйкес болуы керек. Кәсіпорындарға менеджмент сапасының, дәлірек айтсақ «Сапа менеджменті жүйесін» енгізу әрбір қазақстандықтың еңбекке, қызметі мен лауазымына деген қатынасының сапасын талап етеді. Бұл жаһанды өзгерістер еңбекке қабілетті халықтың өмірінде өз орнын тапты. Мұның барлығы Қазақстан Республикасында еңбек ресурстарын басқаруды зерделеу мүддесін оятты.

Нарық жағдайында еңбек ресурстарын басқару Қазақстан Республикасы азаматтарының өмірімен қатар қоғамның экономикалық өмірінде де ерекше рөл атқарады. Барлық құқықтық жүйелердің негізі азаматтық-құқықтық бірлік мәні бойынша әлеуметтік саланы қаржыландыру болып есептеледі. Қазақстан Республикасы Конституциясының 24 бабына сәйкес азаматтардың құқығын сақтауда: «әркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Әркімнің қауіпсіздік пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағдайына, еңбегі үшін нендей бір кемсітусіз сыйақы алуына, сондай-ақ жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалуға құқығы бар» деп белгіленген [1].

Қазіргі уақытқа Қазақстан Республикасы Конституциясының негізінде құрылған дәстүрлі тұжырымдама өмірдің барлық жаңалықтарымен бастапқы қалыптағы мәнін сақтайды.

Тақырып жекелеген түрде көп зерделеген, алайда ол айқын емес, бұл қиындық туғызады. Қазақстан Республикасының нарық жағдайындағы еңбек ресурстарын басқару мәселелеріне байланысты атқарылған істерге қарамастан Қазақстан Республикасы нарық жағдайындағы еңбек ресурстарын қамтамасыз етудің, Қазақстан Республикасының нарық жағдайындағы еңбек ресурстарын басқарудың рөлі және Қазақстан Республикасы нарық жағдайындағы еңбек ресурстарын түбегейлі басқарудың нақты тақырыбы бойынша бірыңғай кешенді зерттеу жоқ.

Алайда, қазіргі уақытта аса маңызды болып табылатын, үнемі зерделеуді талап ететін бұл мәселе қарастырылады. Өйткені, жаһандану және бірігу жағдайларында еңбек ресурстары жаңа бағыттармен толықтырылып отыратындықтан бұл мәселе үнемі дамып отырады; еңбек ресурстары- көші-қон жариялығы болып табылатын еліміздің және дүниежүзі халықтарының бөлігі.

Бұл мәселелер әзірлемесі қазіргі сәтті мемлекет әлеуметтік бағдарлы қоғам құру және жалпы қазақстандық жобадағы 50 аса бәсекеге қабілетті мемлекеттер қатарына кіру түбегейлі жоспарында анықталған сапа мен құрметті орында бекіту бағытын алған уақытта аса өзекті болып табылып отыр.

ХХI ғасыр – бәсекеге қабілетті болу міндетін қойып отырған жаһандану ғасыры. Ұлттардың бәсекеге қабілеттілігі неғұрлым жоғары болған сайын, жаһандану артықшылығын пайдалану мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. Міндеттер негізінде бірі адамзат капиталының дамуы, құрылымның жаңа заманғы және тиімді жүйесін ұлттардың қолдау қабілеттілігі және оқыту жолымен жұмысшылар күшінің зияткерлік құрамын көтеру болып табылады.

Сондай-ақ, бәсекеге қабілеттілік Қазақстанның әлемдік экономикасы мен қоғамдастықтың нәтижелі бірігуінің тетігі болып табылады. Бірақ, бүкіл әлемді басқарудың ең күрделі міндеті тек мәлімдеу ғана емес сонымен бірге инженерлер, технологтар мен жұмысшылар өз көзқарастарын және технологияларын аса жоғары бәсекеге қабілетті өнімге немесе нарық қызметіне барынша сапасы өзгерту үшін қажетті қайта құруды жүргізуде халықты жұмылдыру болып табылады.